08 Μαρτίου 2020 - Αρθρογραφία
ΓΥΝΑΙΚΕΣ.
Όσα και να καταφέρουν, πάντα θα έχουν να παλέψουν για κάτι παραπάνω. Υπάρχει, ένας άγραφος άδικος «κανόνας», τον οποίο επέβαλαν τα στερεότυπα της κοινωνίας μας από τα βάθη των αιώνων. Οι γυναίκες πρέπει να προσπαθήσουν σκληρά για τα αυτονόητα, πρέπει να βγουν στους δρόμους να φωνάξουν για όλα όσα θα έπρεπε ήδη να είναι κεκτημένα τους, χωρίς επιείκεια, χωρίς παραχωρήσεις και πολλές φορές χωρίς τον ελάχιστο σεβασμό. Δυστυχώς μάχονται καθημερινά και σε όλες τις πλευρές της ζωή τους, να αποδείξουν ότι είναι ίσες με τους άνδρες, ότι το φύλο δεν είναι κριτήριο ανισότητας.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, οι γυναίκες ξεκίνησαν τις προσπάθειες για αλλαγή των νομοθεσιών ψήφου, δημιουργώντας εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς ώστε να τους επιτραπεί να ψηφίσουν, καθώς και να διεκδικήσουν τα ισότιμα πολιτικά δικαιώματα των γυναικών. Χρειάστηκαν, λοιπόν, δεκαετίες έντονων γυναικείων αγώνων για να μπορέσουν οι γυναίκες να αποκτήσουν δικαίωμα ψήφου και να εξασφαλίσουν πλήρη κατοχύρωση των πολιτικών τους δικαιωμάτων. Κι όμως, υπάρχουν ακόμα “κοινωνίες δικαίου”, όπως η δική μας, όπου οι άρρενες υπερτερούν όσον αφορά τα πολιτικά δικαιώματα.
Ένα τέτοιο παράδειγμα φάνηκε με τα γεγονότα του 1974 που έφερε ξεριζωμό, πολιτικές ταραχές και κοινωνικές ανακατατάξεις στην πατρίδα μας. Δημιούργησε νέα δεδομένα, νέες έννοιες, νέες ανάγκες στον Κυπριακό Λαό τις οποίες βέβαια ο λαός δεν χώνεψε και δεν συνήθισε ποτέ, και πολύ καλά έκανε!
Παρά την τόση δυστυχία και τόσα προβλήματα, ο προσφυγικός κόσμος και δη οι γυναίκες δεν προστατεύτηκαν όπως θα έπρεπε από τις εκάστοτε Κυβερνήσεις. Δεν τις γλιτώσαμε από διακρίσεις. Δεν καταφέραμε να ανυψώσουμε τις γυναίκες μας όπως τους άξιζε και όπως τους αξίζει. Θυσίασαν παιδιά, έχασαν περιουσίες, στερήθηκαν συζύγους, το μέλλον τους, κι εμείς, αντί να πασχίζουμε για να τους παραχωρούνται περισσότερα δικαιώματα, παρακολουθούμε ατάραχοι να τους στερούνται τα βασικά. Τι κι αν πέρασαν 46 χρόνια, οι εκ μητρογονίας πρόσφυγες δεν έχουν δικαίωμα ψήφου στους κατεχόμενους δήμους και κοινότητες τους.
Πρόκειται για μια δυσμενή διάκριση λόγω φύλου που είναι ξεκάθαρο ότι δεν έχει πλέον αντικειμενική ή εύλογη δικαιολογία και ούτε ποτέ εξυπηρέτησε οποιοδήποτε σκοπό που κατ’ αναλογία θα μπορούσε να αντισταθμίσει την εν λόγω διάκριση.
Η διαφορετική μεταχείριση, των γυναικών προσφύγων, οφειλόταν αποκλειστικά στις παραδόσεις και τις επικρατούσες κοινωνικές συμπεριφορές που πήγαζαν από τον πρωτεύοντα ρόλο του άνδρα και τον δευτερεύοντα ρόλο της γυναίκας στην κυπριακή οικογένεια τη συγκεκριμένη περίοδο, το 1974. Από τότε, πολλές αποφάσεις, εγκύκλιοι και διατάξεις της τότε Κυβέρνησης, οι οποίες αφορούσαν σε ‘εκτοπισθέντες’ και προσφυγικές ταυτότητες, υπήρξαν καθοριστικά στοιχεία στον μετέπειτα ενταφιασμό των δικαιωμάτων των Κύπριων γυναικών προσφύγων.
Με εγκύκλιο του Διευθυντή της Υπηρεσίας Μέριμνας και Αποκατάστασης (10.9.1975), αποφασίσθηκε ότι, « όταν γυναίκα πρόσφυγας παντρεύεται μη πρόσφυγα, τότε ούτε ο σύζυγος, ούτε τα τέκνα τους θα μπορούν να εγγραφούν ή να θεωρηθούν ως εκτοπισθέντες ενώ όταν άνδρας πρόσφυγας νυμφεύεται μη πρόσφυγα, τότε η μη εκτοπισθείσα σύζυγος θα εγγράφεται στην προσφυγική ταυτότητα του συζύγου, όπως και τα τέκνα του».
Περαιτέρω, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου (19.4.1995), αποφασίσθηκε ότι « ο όρος ‘εκτοπισθείς’ δεν θα πρέπει να επεκταθεί στα τέκνα των οποίων η μητέρα είναι εκτοπισθείσα ενώ ο πατέρας όχι, με την αιτιολογία ότι θα υπάρξει διαφοροποίηση στα ποσοστά των εκτοπισθέντων, φτάνοντας το 80% του πληθυσμού της Κύπρου, κάτι το οποίο θα αύξανε δυσανάλογα τον πραγματικό αριθμό εκλογέων των κατεχόμενων εκλογικών περιφερειών».
To 2013, με την ψήφιση του « Περί Αρχείου Πληθυσμού (Τροποποιητικός) (Αρ. 2) Νόμου 174(Ι)/2013», αναγνωρίστηκε και αποδόθηκε, εν μέρει, η προσφυγική ιδιότητα του εκ μητρογονίας πρόσφυγα αλλά αποκλειστικά και μόνο για σκοπούς κρατικής παροχής ή άλλου ωφελήματος. Το δικαίωμα ψήφου των εκ μητρογονίας, έμεινε για ακόμα μια φορά ανέγγιχτο. Ποιους συμφέρει και ποιους βολεύει ο υφιστάμενος περιορισμός; Ως πόσο, ως κοινωνία, θα ανεχόμαστε τον περιορισμό βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την άνιση μεταχείριση εις βάρος των εκ μητρογονίας προσφύγων; Ώσπου να ξεχαστεί η προσφυγιά, να μην υπάρχουν πρόσφυγες, να λησμονηθεί η κατοχή και να τους παραδώσουμε την μισή μας Κύπρο;
Η απελευθέρωση και η επιστροφή δεν μπορούν να παραμένουν μόνο συνθήματα για τις πορείες ή τους πολιτικούς λόγους, όπως ούτε και το δικαίωμα της ισότητας ανδρών και γυναικών το οποίο κατά τ’ άλλα επιβάλλεται στο Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών.
Οφείλει το κράτος, να προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να επεκτείνει το δικαίωμα ψήφου και στους εκ μητρογονίας πρόσφυγες, ώστε τα παιδιά των γυναικών προσφύγων να έχουν τα ίδια δικαιώματα με αυτά τον αντρών προσφύγων. Να τους δοθεί η δυνατότητα να επιλέξουν τουλάχιστον αν θέλουν να είναι πρόσφυγες εκλογείς. Να μπορούν να εκλέξουν τα άτομα που θα τους εκπροσωπεύουν, προασπίζοντας τα δικαιώματα τους, δείχνοντας τους ακούραστα το δρόμο για επιστροφή. Διαφορετικά, ας βγούμε σ’ αναζήτηση πατρίδας…